Οικüσημο ΚαγγελÜρη

ΚεντρικÞ Σελßδα
Βιογραφßα
Σταδιοδρομßα
Εκδüσεις
Προσκοπισμüς
ΦιλοτελικÞ ΣυλλογÞ
ΣυλλογÞ ΖωγραφικÞς
Ιστορßα Γενεαλογßα
Links
E-Mail
ΑγγλικÜ









 

 Παναγιþτης Δ. ΚαγκελÜρης - 'Ελληνας ΔιπλωμÜτης και ΣυλλÝκτης

 

ΟικογÝνεια ΔημÞτρη ΚαγκελÜρη, του ΓιÜννη Παπανελüπουλου

"ΟικογÝνεια ΔημÞτρη ΚαγκελÜρη", 1987
'Εργο του ΓιÜννη Παπανελüπουλου (1936)
ΛÜδι σε μουσαμÜ, 150Χ165 εκ.
Αρ.Απ.: Π-35

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΓΓΕΛΑΡΗ
ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΑ

Η απþτερη καταγωγÞ της ΟικογÝνειας ΚαγγελÜρη (ΚαγκελÜρη Þ ΚαγκελλÜρη) εßναι βυζαντινÞ, το δε επþνυμü της μνημονεýεται στο ΒυζÜντιο Þδη απü τις αρχÝς του 12ου αιþνα στο πρüσωπο του αγιογρÜφου ΛουκÜ ΚαγκελλÜρη, δημιουργοý, μεταξý Üλλων, και της περßφημης εικüνας της Παναγßας της Νικοποιοý, που σÞμερα κοσμεß τη ΒασιλικÞ του Αγßου ΜÜρκου στη Βενετßα. Τη βυζαντινÞ καταγωγÞ της οικογÝνειας επιβεβαιþνει και η ετυμολογßα του επωνýμου της, το οποßο προÝρχεται απü το λατινικü cancellarius, που σημαßνει αρχιγραμματεýς. Στα χρüνια της ΒυζαντινÞς Αυτοκρατορßας οι cancellarii Þταν ανþτατοι κρατικοß λειτουργοß (Üρχοντες), ενταγμÝνοι στο δικαστικü σýστημα του βυζαντινοý κρÜτους.

ΜετÜ την 'Αλωση της Κωνσταντινοýπολης (1453) απü τα στρατεýματα του Οθωμανοý ΣουλτÜνου ΜωÜμεθ Β' (1432-1481), η ΟικογÝνεια ΚαγγελÜρη κατÝφυγε αρχικÜ στην ΚÝρκυρα, για να εγκατασταθεß τελικÜ οριστικÜ, στις αρχÝς του 16ου αιþνα, στην ΚεφαλονιÜ, αμÝσως μετÜ την κατÜκτηση του νησιοý απü τους Βενετοýς. Εκεß, θα της παραχωρηθεß το ορεινü χωριü Βαρý, με σκοπü τη στρατιωτικÞ Üμυνα της βορειüτερης και πλÝον δýσβατης και απρüσιτης τüτε περιοχÞς του νησιοý, της Ερßσσου, της οποßας θα αναλÜβει τη στρατιωτικÞ Üμυνα, μÝχρι να οικοδομηθεß το Φροýριο της 'Ασσου (1593).

Την κοινωνικÞ και οικονομικÞ της δραστηριüτητα θα αναπτýξει η οικογÝνεια στο Βαρý και την ευρýτερη περιοχÞ της Ερßσσου για τους επüμενους τρεις τουλÜχιστον αιþνες, ενþ ορισμÝνοι απü τους κλÜδους της, με Üλλο πλÝον επþνυμο, διαβιοýν ακüμη μÝχρι και σÞμερα εκεß. ΠαρÜλληλα, συνεπÞς προς την τüτε σχετικÞ κυβερνητικÞ προς τις ευγενεßς οικογÝνειες επιταγÞ, διαθÝτει (τουλÜχιστον απü το 1568) κατοικßα και στην πρωτεýουσα του νησιοý, το ΚÜστρο του Αγßου Γεωργßου, üπου μÝλη της θα κατοικÞσουν (μÝσα στο ΚÜστρο Þ στο ΠροÜστειü του) καθüλη τη διÜρκεια της βενετικÞς διοßκησης και πÝρα απü αυτÞν, μÝχρι και σÞμερα. Αργüτερα, μÝλη της θα μεταναστεýσουν σε Üλλες περιοχÝς του νησιοý, üπως στον Πýργο (το μικρü κÜστρο που αποτελοýσε Ýδρα των στρατιωτικþν της σωμÜτων και αργüτερα Ýδωσε το üνομÜ του στο ομþνυμο σημερινü χωριü), την ΠλαγιÜ, τις ΒασιλικÜδες, το ΚÜστρο και το Στενü της 'Ασσου, τον ΚοθριÜ και Üλλα γειτονικÜ χωριÜ, χωρßς üμως να αφÞσουν εκεß Üρρενες απογüνους.

Η πρþτη σοβαρÞ μεταναστευτικÞ κßνηση της οικογÝνειας θα πραγματοποιηθεß περß τα μÝσα του 17ου και κυρßως του 18ου αιþνα, οπüτε κλÜδοι της εγκαθßστανται στη ΣÜμη και τα γειτονικÜ της χωριÜ ΑλευρÜτα, ΓριζÜτα και ΖερβÜτα, στο Ληξοýρι και τα ΜαντζαβινÜτα, καθþς και στο Αργοστüλι. Τüτε παρουσιÜζεται και η πρþτη μεταναστευτικÞ κßνηση Ýξω απü το νησß, προς τη γειτονικÞ ΛευκÜδα, που οριστικοποιεßται με την απελευθÝρωσÞ της απü τον οθωμανικü ζυγü και την εγκατÜσταση στη Χþρα της 'Αγια Μαýρας Þ ΑμαξικÞ (δηλαδÞ στη σημερινÞ Πüλη της ΛευκÜδας), αλλÜ κυρßως στο χωριü του Αγßου ΠÝτρου, στα νüτια του νησιοý, μελþν της οικογÝνειας, απüγονοι των οποßων διαβιοýν εκεß μÝχρι σÞμερα.

Η πληθυσμιακÞ αýξηση, που παρουσιÜζεται στα μÝσα του 17ου αιþνα, εμφανßζει γιÜ πρþτη φορÜ σε μαζικÞ μορφÞ και το φαινüμενο της εξÝλιξης και αλλαγÞς των επωνýμων στην ΚεφαλονιÜ. Τοýτο συμβαßνει κυρßως στις πολυμελεßς οικογÝνειες και αποβλÝπει στην καλýτερη διÜκριση των διαφüρων συνþνυμων κλÜδων μεταξý τους. Τα νÝα αυτÜ επþνυμα προÝρχονται εßτε απü "παρατσοýκλια", εßτε (και το συνηθÝστερο) απü το χριστιανικü üνομα κÜποιου ισχυροý συνÞθως μÝλους της οικογÝνειας, του οποßου τα παιδιÜ Þ τα εγγüνια θÝλουν να διακριθοýν απü τα ομþνυμÜ τους συγγενικÜ πρüσωπα. Στην οικογÝνεια ΚαγγελÜρη σχηματßζεται, τüτε, σειρÜ κλÜδων σε πολλοýς απü τους οποßους τα μÝλη θα διατηρÞσουν την νÝα επωνυμßα τους ενþ σε Üλλους θα την αποβÜλλουν. Η διαδικασßα αυτÞ, στην περßπτωσÞ της, πρωτοεμφανßζεται περß τα μÝσα του 17ου αιþνα για να ολοκληρωθεß, με τη μιÜ Þ την Üλλη κατÜληξη, περß τα μÝσα του 18ου αιþνα. Αρκετοß απü τους κλÜδους αυτοýς υφßστανται μÝχρι σÞμερα τüσο στην ΚεφαλονιÜ üσο και αλλοý με τα νÝα αυτÜ επþνυμÜ τους, εßναι δε χαρακτηριστικü üτι στην κοιτßδα της οικογÝνειας, το χωριü Βαρý της Ερßσσου, σÞμερα δεν ζει μüνιμα οýτε μßα οικογÝνεια με το επþνυμο ΚαγγελÜρης, αλλÜ αντßθετα πολλÝς απü τους κλÜδους που υιοθÝτησαν, την εποχÞ εκεßνη, τα νÝα αυτÜ επþνυμÜ τους.

Στην περßπτωση της ΟικογÝνειας ΚαγγελÜρη το φαινüμενο αυτü, üπως εßναι φυσικü, εμφανßζεται για πρþτη φορÜ στο Βαρý. Απü τους κλÜδους που δημιουργοýνται, εκεßνοι των ΖεππÜτων, ΔανÜτων, ΘεοδοσÜτων, ΓαλιατζÜτων, ΓιακουμÜτων, ΛιοσÜτων και ΠαπαδημητρÜτων υπÜρχουν μÝχρι σÞμερα εκεß, μαζß με Üλλους που εκπÞγασαν αργüτερα απü τα σπλÜχνα τους, üπως οι ΒαγγελÜτοι, ΒελισσαρÜτοι, ΠρÜσα και ΣταφιÝρη απü τους ΖεππÜτους, οι ΜατιÜτοι απü τους ΔανÜτους, Þ οι ΔιακÜτοι και οι ΠαυλÜτοι απü τους ΓαλιατζÜτους. 'Ενας ακüμη μεγÜλος κλÜδος, ο των ΜπατιστÜτων, γρÞγορα θα διασπασθεß σε Üλλους εξßσου πολυÜριθμους (των ΓιωργÜτων, ΤζουγανÜτων, ΣταματÜτων, ΖαμÜνη, Τακοýνη και ΛουρÜντων), απü τους οποßους οι περισσüτεροι υφßστανται μÝχρι σÞμερα στο Βαρý, ενþ ο των ΛουρÜντων, που στα μÝσα του 18ου αιþνα εγκαταστÜθηκε στο ΠροÜστειο του Αγßου Γεωργßου, απÝβαλε νωρßς το προσεπþνυμο και υπÜρχει μÝχρι σÞμερα με το αρχικü επþνυμο ΚαγγελÜρης (Þ ΚαγκελÜρης). Στο Βαρý εμφανßζονται και Üλλοι κλÜδοι της οικογÝνειας, που üμως Þ απÝβαλαν απü νωρßς το προσεπþνυμο Þ εξÝλειπαν στη συνÝχεια, üπως οι των ΑλισανδρÜτων, ΒαλιανÜτων, ΓιαννÜτων, ΘοδωρÜτων, ΜαρκÜτων, ΠαπασταθÜτων, ΤζεφÝρη και Ψαροý. ΜετÜ την εγκατÜσταση της οικογÝνειας στο Ληξοýρι θα δημιουργηθοýν εκεß οι κλÜδοι των Παλοýκη και ΣÜρα, ενþ το προσεπþνυμο ΡισιÜνος θα συναντÞσουμε σε κλÜδους της στα ΜατζαβινÜτα και το Αργοστüλι. 'Ομως, στο σýνολü τους σχεδüν, οι τελευταßοι αυτοß κλÜδοι επανÞλθαν στο αρχικü τους επþνυμο, το ΚαγγελÜρης.

ΟικογÝνεια ικανþν πολεμιστþν και ιερωμÝνων στο ξεκßνημÜ τους, οι ΚαγγελÜρη θα διακριθοýν σýντομα στην Üμυνα του νησιοý. Στην υπηρεσßα της Γαληνüτατης τουλÜχιστον απü το 1550, θα αντιμετωπßσουν με επιτυχßα εχθρικÝς και πειρατικÝς επιδρομÝς, ενþ, παρÜλληλα με την αποστολÞ τους για κατασκüπευση των κινÞσεων και προετοιμασιþν των οθωμανικþν δυνÜμεων στην αντικρυνÞ ΣτερεÜ ΕλλÜδα, θα τους ανατεθεß και η στρατιωτικÞ διοßκηση της περιοχÞς της Ερßσσου. Επακüλουθο της πολεμικÞς τους δρÜσης θα εßναι πολλÜ μÝλη της οικογÝνειας να μην αποφýγουν την ατυχßα της σκλαβιÜς, εßτε αυτÞ προερχüταν απü πειρατικÞ επιδρομÞ, εßτε απü στρατιωτικÞ αναμÝτρηση. Ιδιαßτερα κατÜ τη διÜρκεια του ΠολÝμου της ΚρÞτης (1645-1669) οι περιπτþσεις αυτÝς θα εßναι πιü συχνÝς. Θα διακριθοýν, επßσης, και στο διπλωματικü τομÝα, μετÝχοντας, το 1561, πολυμελοýς πρεσβεßας της Κοινüτητας της ΚεφαλονιÜς, που πÞγε στη Βενετßα για να επιτýχει την ελεýθερη διακßνηση των δημητριακþν στο νησß. Η καλλιÝργεια της γης Þταν, κατÜ τους πρþτους ιδιαßτερα αιþνες, η βασικÞ απασχüληση των κατοßκων της ΚεφαλονιÜς. ΦυσικÜ και η ΟικογÝνεια ΚαγγελÜρη φροντßζει για την εκμετÜλλευση της κτηματικÞς της περιουσßας (που την εποχÞ αυτÞ παρÜγει δημητριακÜ, σταφßδα, ελιÝς, κρασß κ.Ü.), ενþ παρÜλληλα ασχολεßται με την κτηνοτροφßα και, σε μικρüτερο βαθμü, τη ναυτιλßα.

ΠαρÜ το üτι δεν σþζονται βιβλßα των πρακτικþν του Συμβουλßου της Κοινüτητας της ΚεφαλονιÜς παλιüτερα του 1593, πρÝπει να θεωρεßται βÝβαιη η συμμετοχÞ σ'αυτü της ΟικογÝνειας ΚαγγελÜρη, αφου μÝλη της εξελÝγησαν, το 1561, πρÝσβεις. Απü το 1652, πÜντως, η οικογÝνεια μετÝχει στις εργασßες του συνεχþς επß τÝσσερις διαδοχικÝς γενεÝς. 'Αλλο σημαντικü αξßωμα της δημüσιας ζωÞς της ΚεφαλονιÜς, στο οποßο θα διορισθεß σειρÜ ολüκληρη μελþν της οικογÝνειας Þταν και εκεßνο των νοτÜριων. 'Εχουν διασωθεß τα πρωτüκολλα μüνο τεσσÜρων απü αυτοýς, μεταξý των οποßων, üμως, εßναι και του τρßτου αρχαιüτερου γνωστοý νοτÜριου του νησιοý, του ΦρÜγκου ΚαγγελÜρη.

Η ΟικογÝνεια ΚαγγελÜρη Ýχει να παρουσιÜσει μια σειρÜ πρωτοπαπÜδων, παπÜδων, διÜκων, καλüγερων και Üλλων εκκλησιαστικþν, αλλÜ και προεστþν, δασκÜλων, γιατρþν, κοντüσταυλων κ.λπ. καθüλη την περßοδο της βενετικÞς διοßκησης. Ειδικüτερα ο αριθμüς των παπÜδων εßναι ιδιαßτερα σημαντικüς κατÜ την εποχÞ αυτÞ, κατÜ την οποßα η οικογÝνεια παρουσιÜζει γενεÝς ολüκληρες ιερωμÝνων. Αργüτερα, περß τα τÝλη του 19ου και τις αρχÝς του 20οý αιþνα, Üλλος καλüγερος στην οικογÝνεια θα εßναι Ýνας απü τους πρωτοπüρους ιδεολüγους σοσιαλιστÝς του τüτε Βασιλεßου της ΕλλÜδος. Την φροντßδα, εξÜλλου, των οικογενειακþν παρεκκλησßων και συναδελφικþν εκκλησιþν εßχαν οι γαστÜλδοι τους, που συνÞθως προÝρχονταν απü την ßδια την οικογÝνεια. Στο Βαρý βρßσκουμε, Þδη απü το 16ο αιþνα, σειρÜ μελþν της ως γαστÜλδους των δýο μεγÜλων εκκλησιþν της οικογÝνειας, της περßφημης Παναγßας στα ΚουγιÜνα (σταυροειδοýς με θολωτü τροýλλο και χαρακτηριστικÝς τοιχογραφßες με τις ποινÝς των αμαρτωλþν) και του Αγßου ΣτεφÜνου.

Απü τα μÝσα, τÝλος, του 19ου αιþνα κλÜδοι εγκαθßστανται μüνιμα στην ΑθÞνα, την ΠÜτρα, την Ανδραβßδα και Üλλα μÝρη του ελλαδικοý χþρου, στην Κωνσταντινοýπολη, στην αντικρυνÞ της Κßο και τα Πριγκηπüννησα της τüτε ΟθωμανικÞς Αυτοκρατορßας, στη ΒραÀλα της Ρουμανßας, το Κερτς (ΠαντικÜπαιο) της Κριμαßας, καθþς και στο ΣουÝζ και την ΑλεξÜνδρεια της Αιγýπτου.  Στον 20ü αιþνα μÝλη της οικογÝνειας αναζÞτησαν την τýχη τους στην ΑφρικÞ (ΑσμÜρα της Ερυθραßας, Βελγικü Κογκü, Μπουροýντι κ.Ü), τα Ιεροσüλυμα και την Κýπρο, καθþς επßσης και στις ΗνωμÝνες Πολιτεßες της ΑμερικÞς και την Αυστραλßα.  Εκεß τα μÝλη της θα προοδεýσουν κυρßως στο εμπüριο, τη ναυτιλßα, τις μεταφορÝς, τα γρÜμματα, τις τÝχνες και τις επιστÞμες.  ¼πως Þταν αναμενüμενο, στα 500 χρüνια που Ýχουν περÜσει απü την ÜφιξÞ τους στην ΚεφαλονιÜ, Üλλαξε κατ' επανÜληψη το καθεστþς της υπηκοüτητÜς τους ως συνÝπεια των πολιτικο-στρατηγικþν αλλαγþν στην περιοχÞ.

Ο Κεφαλονßτης και Αλεξανδρινüς Αιγυπτιþτης Παναγιþτης Δ. ΚαγκελÜρης ανÞκει στη 16η γενεÜ απü την εγκατÜσταση της οικογÝνειας στο Ιüνιο αυτü νησß. Εßναι γιüς του ΔημÞτρη Π. ΚαγκελÜρη (1922-1996) και της ΑγγελικÞς Ι. ΚυριÜκου (1925-1987). Ο πατÝρας του γεννÞθηκε στο ΣουÝζ της Αιγýπτου, πÞρε μÝρος στο Β' Παγκüσμιο Πüλεμο ως ιπτÜμενος στη 13η Μοßρα Ελαφροý Βομβαρδισμοý της ΕλληνικÞς ΒασιλικÞς Αεροπορßας (Ε.Β.Α.) με δρÜση στα μÝτωπα της ΜÝσης ΑνατολÞς, της Νüτιας Ιταλßας και του Αιγαßου, για να εξελιχθεß αργüτερα σε επιτυχημÝνο εκτελωνιστÞ, διεθνÞ διαμεταφορÝα και ναυτιλιακü και τουριστικü πρÜκτορα. Εßναι κατ'ευθεßαν απüγονοι του πρωτοπαπÜ Γεþργη ΚαγγελÜρη (απεβßωσε προ του 1565) και του εγγονοý του καπετÜνιου ΜÜρκου ΚαγγελÜρη, πρÝσβυ της Κοινüτητας της ΚεφαλονιÜς στη Βενετßα το 1561. Ο τελευταßος, μαζß με το θεßο του καπετÜνιο ΔÜνια ΚαγγελÜρη, στρατιωτικü διοικητÞ της περιοχÞς της Ερßσσου απü το 1563, διακρßθηκαν στο στρατιωτικü και διπλωματικü τομÝα. Ο γιüς του ΑλÝξης πιÜστηκε σκλÜβος για Ýνα διÜστημα πριν απü το 1596, üπως και ο δισεγγονüς του τελευταßου Γιþργης ΚαγγελÜρης (γενÜρχης του κλÜδου των ΓιωργÜτων), που, μετÝχοντας στον Πüλεμο της ΚρÞτης, αιχμαλωτßσθηκε κατÜ τη διÜρκεια της πολιορκßας του ΧÜνδακα (1669), για να παραμεßνει σκλÜβος τουλÜχιστον μÝχρι το 1672. Ο εγγονüς του τελευταßου ΜικÝλης ΚαγγελÜρης, γενÜρχης του κλÜδου των ΛουρÜντων, εγκαταστÜθηκε το 1755 στο ΠροÜστειο του Αγßου Γεωργßου (το σημερινü ΚÜστρο), üπου ο γιüς του ΠαναγÞς (απεβßωσε προ του 1822) ξεκßνησε παρÜδοση τεσσÜρων γενεþν ραφτÜδων στην οικογÝνεια. Ο δισεγγονüς του τελευταßου ΔημÞτρης Π. ΚαγγελÜρης (1844-1898) θα εßναι ο τελευταßος κατ'ευθεßαν γραμμÞ πρüγονος του Παναγιþτη Δ. ΚαγκελÜρη που θα γεννηθεß εκεß. Στα τÝλη του 19ου αιþνα ο πÜππος του ΠαναγÞς Δ. ΚαγκελÜρης (1873-1936), που εßχε γεννηθεß στο Αργοστüλι, θα εγκατασταθεß στην Αßγυπτο, üπου θα ασχοληθεß με το εμπüριο και τις διεθνεßς διαμεταφορÝς. Εκεß θα προσκαλÝσει την υπüλοιπη οικογÝνειÜ του και θα αναλÜβει την ανατροφÞ των, ανÞλικων ακüμη τüτε, ετεροθαλþν αδελφþν του, δηλαδÞ του μετÝπειτα γαλλüφωνου ποιητÞ ΓερÜσιμου (1890-1925), του διακεκριμÝνου δικηγüρου Ηλßα (1891-1934) και της ΑλεξανδρινÞς διανοοýμενης Αικατερßνης (1896-1958) ΚαγγελÜρη, γνωστÞς για το εκεß φιλολογικü της σαλüνι.

ΣχετικÞ σελßδα:

Παραγγελßα βιβλßου Ιστορßα και Γενεαλογßα του Οßκου ΚαγγελÜρη

   
 

Αρχοντικü ΚαγκελÜρη στην ΚεφαλονιÜ, της ΝτιÜνας ΑντωνακÜτου

 "Αρχοντικü ΚαγκελÜρη στην ΚεφαλονιÜ", 1994
'Εργο της ΝτιÜνας ΑντωνακÜτου (1927-2011)
ΛÜδι σε μουσαμÜ, 80Χ120 εκ.
Αρ.Απ.: Π-72

   

 

ΚεντρικÞ Σελßδα - Βιογραφßα - Σταδιοδρομßα - Εκδüσεις - Προσκοπισμüς
ΦιλοτελικÞ ΣυλλογÞ - ΣυλλογÞ
ΖωγραφικÞς
- Ιστορßα Γενεαλογßα
Αρχεßα Εικüνας - Sitemap - Links - E-Mail - English

Copyright © 1998 μÝχρι σÞμερα:  Παναγιþτης Δ. ΚαγκελÜρης
Με επιφýλαξη παντüς δικαιþματος

ΕπιτρÝπεται η αντιγραφÞ των περιεχομÝνων στο παρüν πληροφοριþν μüνο για προσωπικÞ σας χρÞση.
ΕπιτρÝπεται η αναδημοσßευση κειμÝνου Þ εικüνων αρκεß να γßνεται αναφορÜ και σýνδεση στην πηγÞ.
Δεν επιτρÝπεται η αναπαραγωγÞ, διανομÞ Þ πþληση των εν λüγω πληροφοριþν,
χωρßς προηγοýμενη γραπτÞ Üδεια του συγγραφÝα.